Ders : Fotograf Makineleri

volki 01:07 1 yorum

Fotograf Makinesi

İçi karanlık, tek bir noktadan ışık alan ve bu ışığı duyarlı bir yüzeyde sabitlemek üzere tasarlanmış kutu "camera obscura"dan (965-1038) bu zamana, bir andaki görüntüyü durdurmayı sağlayacak makineler çok değişim göstermiştir. Bilinen ilk fotograf ise Joseph Nicephore Niepce tarafından 1827 de çekilmiştir.

Fotograf makinelerinin ilk günden bu yana gelen özellikleri vardır, Objektif (Lens), Diyafram (Aperture), Obtürator Perde (Enstantane/Shutter), Görüntü düzlemi (film yada elektronik yüzey), Bakaç (Vizör/Viewfinder) ve tabii ki bunları birarada tutan gövde (Body).

Başlangıçta sadece fotografı çekecek kişi tarafından gövde üstünde yapılan ayarlar zamanla elektronik sistemlerin gelişmesi ile otomatik yapılır hale geldi. Yardımcı motorlar ile film sarımı, zoom işlemi yapılır oldu.

Makineler yapılarına göre isimlendirilirler:
1- Kompakt modeller (Compact)
2- SLR modeller (Tek objektifli refleks/Single Lens Reflex)
3- TLR modeller (Çift objektifli refleks/Twin Lens Reflex )

Ayrıca görüntü düzlemine ve onun boyutuna görede ayrılırlar:
* 35mm film, standard 135 film / SLR , Kompakt
* APS film (advenced photo system) / Kompakt
* 4.5x6cm, 6x7cm, 6x9cm 120-220 roll film / Orta boy SLR, TLR
* 9x12cm,18x24cm Plan film / Büyük boy SLR
* Polaroid film / Polaroid
* 24x60mm ,60x120mm film / Panoramik
* Sayısal (etkin yüzeylerinin (CCD charge coupled device) çözünürlüğüne göre isimlendiriliyor. 2Mpix, 5Mpix, 8.2Mpix gb.)

Burada genelde SLR yapılı makineler hakkında bilgiler bulacaksınız. Çünkü yaptığım çekimlerin çoğu bu tür makine ile.

Gövde : Çekim düzeneğini bir arada tutan, istenmeyen ışıkları engelleyecek, çevre şartlarına karşı içindeki görüntü algılayıcı kısmı koruyacak şekilde hafif ve dayanıklı metallerden yada plastikten yapılan karanlık kutu.

Objektif : Çeşitli optik elementlerden oluşmuş görüntüden gelecek ışığın doğru/net biçimde algılama düzlemine iletilmesini sağlayan düzenek. Çeşitli mesafeler için farklı tip ve sayıda mercekler kullanılarak oluşturulurlar. Odak değerleri mm ile ifade edilir. Ön yüzlerinde filtre takılması sağlayan vidalı bir yapısı vardır. Takılacak filtreler için objektifin çapı kullanılır.
* Odak 17mm, 28-80mm, 50mm, 105mm, 70-300mm, 1200mm gb.
* Çap 52, 58, 62 gb.
Temel gruplama (35mm film için):
* Balık gözü [çok kısa odaklı 6-16mm] (fisheye)
* Geniş açılı [kısa odaklı 17-28mm] (wide-angle)
* Normal açılı [normal odak 50mm] (standart)
* Dar açılı [uzun odaklı 100-200-300-500mm vb.] (telephoto)
* Makro [50mm,100mm,125mm] (macro)
* Değişken açılı [28-80mm, 70-300mm vb.](zoom)
* Aynalı [500mm üstü](catodioptric)

Diyafram : Günümüzde objetiflerinin içinde olan bir yapıdır. Objektifden gelen ışığın görüntü düzlemine düşecek miktarını kontrol etmek için kullanılan ara açıklığı değişken olan ışık geçirmez bir perdedir. Hesaplamalarda "f" (focal) ile belirtilir.
* f:2, f:2.8, f:3.5, f:4, f:5.6, f:8, f:11, f:16, f:22 gb.

Ayna : SLR modellerde bulunur. Objektiften gelen ışığın (görüntünün) bir prizma yardımcılığı ile vizöre aktarılmasını sağlar. Bu ayna sayesinde görüntü düzlemine düşecek görüntü tam olarak (%92 ve üstü değerde) göz ile görülür. Çekim sırasında bu ayna perdenin önünden yukarı doğru kalkar ve ışığa yol verir.

Obtürator : Görüntü düzleminin önünde yer alır ve ışık almasını engeller. Çekim süresine bağlı olarak açılan parçalı metal bir perdedir. Sol-sağ yada yukarı-aşağı istikametlerinde açılır ve kapanır. Hassas bir yapısı vardır, tamiri maliyetlidir. Zorunlu omadıkça temas edilmemelidir.

Film/CCD : Filmler negatif ve pozitif (chrome/dia) olmak üzere iki çeşittir. Üzerleri çeşitli duyarılıkta gümüş tuzları (AgBr,AgI,AgCl vb.) ile kaplı bir tür plastik şerit yada tek parçadırlar. Pozlanmaları bittikten sonra görüntünün oluşması ve sabitlenmesi için kimyasal bir banyoda yıkanmaları gerekir. Renkli ve Siyah beyaz olabilirler. Hassasiyetleri ISO yada ASA değerleri olarak belirtilir. Standard film olarak ISO 100 D (günışığı/daylight) kullanılır. Sayısal makinelerde film yerine CCD yer alır. Bunlarda belli katlarda farklı ışık geçirgenliği ile görüntüyü elektronik olarak kayıt ederler.

Vizör : Objetfiten gelen gerçek çercevelenmiş görüntüyü görebildiğimiz kısımdır. Çekim yapılması anında aynanın kalkmasıyla uradaki görüntü yok olur. Burda ayrıca pozlama değerleride görülür.

Deklanşör : Makineye çekim komutunun verildiği düğmedir. Yeni elektronik destekli makinelerde yarım pozisyon basıldığında AF (autofocus) konumunda netlik ayarı gerçekleşir. Tam basıldığında çekim gerçekleşir.

Film sarma kolu : Analog makinelerde pozlanmış filmi ilerletmek için kullanılır. Yeni tip makinelerde bu işlem otomatik motorlar ile yapılmakta.

Bunlar dışında makinenizin üzerinde modele has özel düğmelerde bulunur. Başlıcaları:
* Diyafram ayarı (Av)
* Enstantane ayarı (Tv)
* Alan derinliği ölçme (depth of field)
* Otomatik/Elle netleme anahtarı (AF/MF switch)
* Film ve çekim ayarları için düğmeler (Mode,ISO vb.)
* Ayarlarınızı gösteren LCD (Liquid crystal display)
* Film kapağı açma ve objektif çıkarma düğmeleri
* Flaş

Bunların işlevlerini en detaylı olarak makinenizin kullanıcı el kitabında bulabilirsiniz. Satın alırken yada internetten temin edebilirsiniz.

Kompakt makine farkları:
Daha hafif ve ucuzdurlar. Günlük ve kolay kullanım için tasarlandıklarından birçok işlemi ortalama değerleri bularak otomatik olarak yaparlar. Siz sadece deklanşöre basarsınız. Objektifleri genelde sabit 35mm'dir. Yeni modelleri zoom özellikli sabit objejtiflere (35-105mm) sahiptir. Ayrıca APS film ile film takma kolaylaşmış, kazara filmi yakma riski de ortadan kalkmıştır. Bu makinelerin vizörü ayrı açı ile görüntü yansıttığı için paralaks (parallax) hatasına yol açabilir.

TRL makine farkları:
İki ayrı objektifi genelde üst üste durur. Siz çekim sırasında da görüntüyü vizörden takip edebilirsiniz. Günümüzde yaygınlığı yoktur.

Polaroid makine farkları:
Kullandığı film sebebiyle yapıları iridir. Sabit objektifleri vardır. Yaprak halinde tek film kullanır. Çekim sonrası film günışığına çıkarıldığında görüntü kısa sürede oluşur. Fakat bu görüntünün yaşam ömrü diğer filmlere göre daha kısadır.

Orta/Büyük boy makine farkları:
Genelde profesyonel stüdyo işlerinde kullanılır. Boyutları büyük olduğunda üç ayaklı sehpa ile çalışılır. Film yuvaları değiştirilebilir olduğundan çekim sırasında polaroid filme görüntü alındıktan sonra istenirse negatif yada dia film yuvası takılarak çalışılabilir. Film ebatları büyük olduğundan gerçek boyutlarda veya daha büyük baskılarda iyi sonuç verirler.

Panoramik makine farkları:
Özel objetifli bu makineler sadece daha dar dikdörtgen olan görüntü elde etmek için kullanılır. Çok fazla yaygın değildirler. Bu tip çekimler için bazı SLR modellerinde perde üst ve altta tam açılmayacak şekilde ayarlanabilir (panoramik çekim modu).

Sayısal makine farkları:
Günümüzde hem kompakt sınıfta hemde SLR sınıfında yerlerini aldılar. 2Mpix'den 16.6Mpix'e kadar çekim yetenekleri bulunmakta. Film yerine elktronik yüzeyden geçen ışık bilgisi hafıza kartlarına yazılır. Kompakt makinelerde ses ve video kayıt imkanı da bulunur. Az ışık veya gece çekimlerinde gerekli ayarlarla başarılı sonuçlar alınması kolaydır. Film yıkama süreci olmadığından günlük işlerde kolaylık ve zaman kazandırır. İlk alış fiyatları geleneksel modellere göre yüksektir.

Kaynaklar:
* Fotoğrafa Giriş , Mustafa Sözen, ISBN:975-8326-56-2 2003 Detay Yayınları
* Her Yönüyle Fotoğraçılık El Kitabı, Julian Calder - John Garrett, Çeviri:Eshar Kütevin - Ziya Kütevin, ISBN:975-468-244-5 1998 Say Yayınları
* www.fotograf.net